Güncelleme (23.04.2021)
Bu liste Türkiye’de 1996-2021 yılları arasında varolmuş ya da hala varlığını sürdüren kayıt dışı ya da resmi ünvanı olan, inisiyatifler, kolektifler, kar amacı gütmeyen oluşumlar, sanatçı mekanları, araştırma kolektifleri ve dahasını içeren bir listedir. Bazıları kapandıklarını ilan etmiş, bazıları hala aktif bazıları ise yaratıcı alanlarda belirsizlikle devam ediyor.

Tandem Turkey kapsamındaki Non Registered Art Communities projesi kapsamında bazıları ile görüşmeler yaptık.* Yaptığımız görüşmeler neticesinde edindiğimiz verilere göre birçoğu arkadaşlık, dostluk ilişkisi ile başlayan oluşumlar sanatçıların girişimleri olsa da 2010 yılından sonra kurulan, varolanların içinde sanat alanında farklı aktörlerin varlığı söz konusu. Çoğunda üyeler arasında spesifik bir rol dağılımı, iş bölümü bulunmuyor. Bazılarında kültür yöneticisi ya da küratöryel alandan gelenler çoğunlukla fonlara başvurma, iletişim ve mekanın yürütücülüğü görevini alırken, sanatçılar yaratıcı taraf ve prodüksiyon, mekansal pratik ihtiyaçlara cevap veriyor. Oluşumlar için en önemli dert ekonomik sürdürülebilirlik. Bazıları uluslararası fonlarla varlıklarını sürdürürken, çoğu kendi katkıları ile varoluyor, bazıları destek etkinlikleri organize ediyor.
En uzun süre varlık sürdürdüğünü bildiğimiz inisiyatifler Hafriyat ve Apartman Projesi. Hafriyat 1996 yılında kuruldu, farklı mekanlarda etkinlikler, sergiler düzenledi. 2007-2011 yılları arasında Karaköy’deki mekanında faaliyetlerine devam etti. 2011 yılında sona erdi. Son yıllarında üyeleri arasında bir de sanat yöneticisi yer aldı. (Kaynak: “Bir ihtimal daha var” sergi ve konuşma serisi, Kasa Gallery, Şubat. 2018). Bir sanatçı inisiyatifi olarak Apartman Projesi ise 1999’da Istanbul’da başladı, Berlin’de halen devam ediyor. (https://www.apartmentproject.com/)
Aşağıdaki liste daha önce yapılmış araştırmalar ve birebir görüşmelere dayanarak hazırlanmıştır. Tanıştığımız, görüştüğümüz tüm oluşumlara, katkıları ve paylaşımları için Nursaç Sargon (Monitor, Dahili Bellek- İzmir), Zeynep Okyay (Pasaj-Istanbul) Emre Yıldız (Nomad Mind), Derya Yücel ve Elif Sitare (Kasa Galeri)’ye, Şule Ateş’e teşekkür ederiz. Liste geliştirmeye açık bir liste.
Düzeltmeler ve önerileriniz hayy@hayyopenspace.com ‘a e-mail gönderebilirsiniz.
Sınıflandırma; şehir, odak ve mekan durumuna göre alfabetik olarak yapılmıştır.
Önceden mekanı olup şu anda olmayanlar mekan şeklinde belirtilmiştir.
ADANA:
TERSaçı (2011-…, fotoğraf- Adana)
ANKARA:

Anarşiv Kollektif (2003-…)
Artıkişler (2010-…)
Artin90 (2018-… – görsel sanatlar – Ankara)
bak.ma (2013-…)
Bubirkitschenetkinliğidir (2010-… kolektif sanatçı grubu-Ankara)
İmkansız Arşiv Kollektifi (2018-…)
Karahaber (1998-2007)
Kova (2017-… görsel sanatlar ve tasarım- Ankara-mekan)
Laboratuar – Gösteri Sanatları Araştırma ve Proje Topluluğu (2003-2013 performans, dans- Ankara-İstanbul)
Pelesiyer (2012-…kolektif sanatçı grubu- görsel sanatlar-Ankara)
Suimasen (2018-… sanat yayıncılığı-Ankara)
Seyri sokak (2013-…)
Torun (2014-… görsel sanatlar ve sanat yayınları, konuşmalar- Ankara-mekan)
Yaygara Güncel Sanat İnisiyatifi (2006-… görsel sanatlar-Ankara)
Videa (1995-2007)
xurban (1998-2016)
Esfirshub grubu (1996-2000)
Vitopta (2002-2007)
Körotonomedya (1996-2010)
ANTALYA:
Are Project (2019-…, görsel sanatlar, Antalya – mekan)
ÇANAKKALE:
Mahal (2017-… görsel sanatlar- Çanakkale-mekan)
Sub (2017-… kültürlerarası yapılar ve mekan -Çanakkale-mekan)
DIYARBAKIR:
A4 (2018-… açık atölye ve görsel sanatlar-Diyarbakır-mekan)
Loading Art Space (2017-… video sanatı, konuşmalar, araştırma- Diyarbakır-mekan)
ESKİŞEHİR:
Eldem Sanat Alanı (2019-…, görsel sanatlar, Eskişehir – mekan)
Fırın (2019-…, görsel sanatlar, Eskişehir – mekan)
HATAY:
Hatay Performans Kolektifi (2013-… performans-Hatay)
ISTANBUL:
A Corner in The World* (performans-festival- Istanbul-Izmir, mekan)
Altı Aylık (2006-2010-Istanbul)
Amber Platform (2007-… görsel-dijital sanatlar, performans, festival- İstanbul)
Apartman Projesi (1999-… görsel sanatlar-Istanbul-Berlin-mekan)
Artık Mekan (2008-2010-Istanbul-mekan)
Atıl Kunst (2006-2013- görsel sanatlar- kolektif sanatçı grubu-Istanbul)
Arşivden Sonra (2017-… – arşiv, konuşma- İstanbul)
Avto (2017-… araştırma, görsel Sanatlar-Istanbul-mekan)
Atelier Muse (2017-… misafir sanatçı programı, performans, görsel sanatlar – İstanbul)
Bandrolsüz (2011-… sanat yayınları kolektifi-Istanbul)
BAS (2005-… sanat yayınları- Istanbul- mekan)
Birbuçuk (2017-…araştırma, konuşmalar, e-yayın-Istanbul)
Body in Perform (2017-… performans-Istanbul)
Caravansarai (2010-2013 sanatçı kolektifi-Istanbul, mekan )
Collective Çukurcuma (2015-…, küratöryel, Istanbul, San Francisco and London)
Çıplak Ayaklar Kumpanyası (2003- … dans, performans – İstanbul-İznik, mekan)
ÇokAyaklılar (Multi-leggeds) (2017-… performans-Istanbul)
Çağdaş Gösteri Sanatları Girişimi (2005-… kültür-sanat yönetimi, organizasyon, eğitim, araştırma, yazın/yayın/eleştiri, arşiv/bellek ve iletişim ağı- İstanbul)
Çatı Çağdaş Sanat Dansçıları Derneği (2002-… dans, performans- İstanbul-mekan)
Dadans (2008-… dans, performans, İstanbul)
Dramaqueer Sanat Kolektifi (2016-… görsel sanatlar, performans- Istanbul)
Demo Lab (2018-… fotoğraf, video sanatı-Istanbul-mekan)
Fail Books (2017-… sanatçı yayınları-Istanbul-mekan)
Geniş Açı Proje Ofisi (2007-… fotoğraf, atölye çalışmaları, konuşmalar, proje yürütücülüğü- Istanbul)
Hallederiz İnş. Kooperatifi (2016-… sanatçı grubu, görsel sanatlar- Istanbul)
Hayaka Artı (2005-2015- görsel sanatlar- Istanbul-mekan)
Hah!* (2016-… görsel sanatlar-sanatçı grubu-Istanbul-mekan)

Hafriyat (1996-2011-görsel sanatlar-Istanbul-mekan)
Halka Sanat (2011-…görsel sanatlar, sanatçı misafirlik programı- Istanbul-mekan)
Hazavuzu* (2005-… müzik, performans-Istanbul-mekan)
Hareket Atölyesi (dans, performans)
Her Hal (2017-… konuşma, performans, sergi, yayın- Istanbul)
Kaba Hat (2011-…görsel sanatlar- Istanbul)
Kadınlar Rüyalar Ejderhalar* (2015-…görsel sanatlar, kolektif sanatçı grubu-Istanbul)
Kompozit Art Collective (2019-…görsel sanatlar, şehir, mimari-Istanbul)
Koli Art Space (2021-… görsel sanatlar, queer-İstanbul-mekan)
Köşe (2014-2015 performans sanatları- Istanbul- mekan)
Kum-Pan-Ya (dans, performans)
MARS (2010-… sanatçı mekanı- Istanbul-mekan)
Mtaär (2009-2010 – kolektif sanatçı mekanı-görsel sanatlar-Istanbul-mekan)
Noks* (2017-…görsel sanatlar, fotoğraf-sanatçı mekanı-Istanbul-mekan)
Oda Projesi (2000-… görsel sanatlar, araştırma-Istanbul-mekan)
Oddviz (2016-… dijital sanatlar-kolektif sanatçı grubu-Istanbul)
Oj (2016-2018- görsel sanatlar-Istanbul-mekan)
Onagöre (2018-… görsel sanatlar, grafik tasarım-Istanbul)

Pasaj* (2010-.. görsel sanatlar, konuşmalar-Istanbul-mekan)
Performistanbul (2016-… performans, araştırma-Istanbul-mekan)
PiST/// (2011-… yayın, görsel sanatlar-Istanbul- mekan)
Proje Odası (2017-… baskı, tasarım, sanatçı mekanı-Istanbul-mekan)
Poşe (2018-… görsel sanatlar, konuşmalar-Istanbul-mekan)
Recollective (2014-2018 fotoğraf, sanatçı yayını- Istanbul)
Sanatorium (2009- 2011 görsel sanatlar-Istanbul-mekan)
Sürrealist Eylem Türkiye/ Periferi Kolektif (2004-2011 görsel sanatlar, kolektif sanatçı grubu Istanbul)
Tasarım Bakkalı* (2015-… görsel sanatlar, tasarım, performans-Istanbul-mekan)
TalDans (dans, performans)
Toz* (2015-2016- görsel sanatlar-sanatçı mekanı-Istanbul-mekan)
Yoğunluk (2013-… mimari, görsel sanatlar, kolektif sanatçı grubu-Istanbul)
Yeşil Üzümler (dans, performans)
Videoist (2003-… video sanatı- Istanbul)
TAŞERON (2016-… görsel sanatlar-Istanbul)
TALdans (2003-… dans, performans – Istanbul)
216* (2009-2011 görsel sanatlar-Istanbul)
5533 (2007-… video sanatı- sanatçı mekanı- Istanbul-mekan)
IZMIR:
Apeiron Collective (2014-… müzik-İzmir)
Açık Stüdyo (2016-… performans sanatları-İzmir-mekan)
Büyük Siyah Kapı* (2018-… fotoğraf, görsel sanatlar, performans-İzmir-mekan)
Carbon Collective (2015-… görsel sanatlar, tasarım, fanzin-İzmir-Mersin-Adana-Bodrum)
Çatı Sanat Alanı (2021-… görsel sanatlar, İzmir-mekan)
Dahili Bellek* (2019-… araştırma-İzmir-mekan-Karantina-)
Darağaç* (2016-… görsel sanatlar-İzmir-kamusal alan-mekan)
Geçici Müdahale Platformu* (2013-2014 sanat, tasarım, mimari, şehir kültürü-İzmir)
IO* (2012-2015 görsel sanatlar-İzmir- mekan)
K2* (2003-… görsel sanatlar- kolektif olarak başlamış bir dernek-İzmir-mekan)
Kendine Ait Bir Oda* (2014-… görsel sanatlar-İzmir- hareketli ve mekan–Karantina-)

Karantina* (2019-… kolektif mekan, 6x6x6, Dahili Bellek ve Kendine Ait Bir Oda)
Karton Kitap* (2014-… sanatçı yayınları, grafik tasarım-Izmir)
Kara Pembe Karşı Sanat Kolektifi (2013-… LGBTI, aktivizm-görsel sanatlar ve performans-Izmir-Istanbul)
Künk (2021-… görsel sanatlar, performans-İzmir)
Lemma Space (2018-… dijital sanatlar ve teknoloji-Izmir)
Maquis Projects* (2013-2016 & 2019-… sanatçı misafirlik programı-Izmir- mekan)
Monitor* (2018-… video sanatı-İzmir-hareketli)
Nomad Mind* (2012-… şehir, görsel sanatlar, mimari, tasarım-İzmir)
No.238* (2018-… fotoğraf-İzmir-mekan)
Shelter* (2017-… görsel sanatlar-sanatçı mekanı-İzmir-mekan)
Urban Tank (2013-… disiplinlerarası, mimari, şehir, tasarım- İzmir- mekan)
Xurban_collective (2000-2012- görsel sanatlar, kolektif sanatçı grubu- İzmir-New York)
Yıldız Çintay* (2016-… görsel sanatlar- kolektif sanatçı grubu-İzmir)
6x6x6* (2018-… görsel sanatlar, araştırma, şehir-İzmir-mekan–Karantina-)
3.dalga bağımsız sanat inisiyatifi (2016-… görsel sanatlar- İzmir-mekan)
MARDIN:
Mardin’de Çağdaş Sanat Konuşmaları (2016-… sanat konuşmaları- Mardin)
Mişar Art (Mardin’de Çağdaş Sanat Konuşmaları) (2018-…, sanat konuşmaları- Mardin )
Merkezkaç Sanat Kolektifi (2016-… sanat konuşmaları- Mardin)
13 metrekare (2017-… görsel sanatlar, atölye çalışmaları, konuşmalar- Mardin-mekan)
MERSİN:
Carbon Collective (2015-… görsel sanatlar, tasarım, fanzin- Izmir-Mersin-Adana-Bodrum)
Mersin Sanat Kolektifi (2011-…görsel sanatlar, sanat konuşmaları, – Mersin)